Rozmowa o pracę

Zawód na całe życie, a może życie w zgodzie ze sobą?

Kiedyś sprawa była prosta: wybierało się zawód i… zostawało się w nim na całe życie. Kto był nauczycielem, tym nauczycielem był do emerytury. Kto był mechanikiem, tego warsztat znały całe pokolenia.

Świat się zmienił

Nowe technologie, sztuczna inteligencja, zmieniające się rynki – dziś nikt już nie gwarantuje, że zawód wybrany w wieku 18 lat. Po szkole, czy po studiach. Zostanie Twoim zajęciem przez kolejne 40 lat.

czy warto nadal myśleć kategoriami „zawodu na całe życie”?

A może ważniejsze jest życie w zgodzie ze sobą – swoimi talentami, pasją i wartościami?

Zawód jako etykieta – czy to wystarczy?

Wyobraź sobie, że ktoś pyta: „Kim jesteś?”

Najczęstsza odpowiedź? „Jestem lekarzem / nauczycielem / programistą.”

Tylko że to mówi o tym, co robisz, a nie o tym, kim jesteś. Etykieta zawodu to za mało, żeby opisać całego człowieka. Bo człowiek to nie tylko praca – to również marzenia, relacje, talenty, zainteresowania, wrażliwość.

Życie w zgodzie ze sobą – co to znaczy?

Życie w zgodzie ze sobą oznacza, że:

• Wybierasz ścieżki, które pasują do Twoich naturalnych predyspozycji i preferencji
• Rozwijasz swoje talenty zamiast walczyć z tym, co przychodzi Ci najtrudniej
• Uczysz się i pracujesz w obszarach, które naprawdę Cię ciekawią
• Masz poczucie sensu, a nie tylko obowiązku

To wcale nie znaczy, że zawsze będzie lekko. Ale oznacza, że nawet trudne momenty będą miały dla Ciebie głębsze znaczenie.

Dlaczego warto zacząć od poznania siebie?

Wyboru szkoły, studiów czy zawodu nie warto zaczynać od listy „co się opłaca”.

Dlaczego? Bo to, co jest modne dzisiaj, za kilka lat może być kompletnie nieaktualne.

Znacznie lepiej zacząć od samopoznania:

• Jakie mam talenty?
• Co sprawia mi przyjemność?
• W czym uczę się szybciej niż inni?
• Jakie wartości są dla mnie najważniejsze?

Odpowiedzi na te pytania są Twoją mapą drogową. Pomagają nie tylko wybrać kierunek teraz, ale też dostosować się do zmian w przyszłości.

Talenty + pasje = Twoja przewaga

Wszystkiego można się nauczyć – to prawda. Ale jeśli wybierasz coś, co jest zgodne z Twoimi talentami, uczysz się szybciej i masz więcej satysfakcji.

Wyobraź sobie, że kochasz pisać i masz lekkość słowa – nauka języków będzie dla Ciebie przyjemnością. Albo że masz talent analityczny – liczby same będą się układać w logiczne wzory.

Trudniej uczyć się rzeczy, które są wbrew Twojej naturze. Można – ale to jak bieganie w butach o dwa rozmiary za małych.

A co z opiniami rodziny i „głosem rozsądku”?

Rodzina i otoczenie często chcą dla nas dobrze. Ale ich „dobrze” to nie zawsze nasze „dobrze”.

Idź na informatykę, bo się opłaca.

Nie idź na sztukę, bo nie ma pracy.

Brzmi znajomo?

Tylko że życie to nie Excel. Możesz wybrać coś, co wygląda świetnie na papierze, ale jeśli nie masz do tego serca – szybko poczujesz się wypalony.

Podsumowanie

Zawód na całe życie? To już przeszłość.

Życie w zgodzie ze sobą? To przyszłość.

Twoje talenty i pasje to najpewniejsza inwestycja – bo niezależnie od tego, jak zmieni się świat, zawsze będziesz miał coś unikalnego, czego nie zastąpi żadna technologia.

Dlatego zanim posłuchasz rankingów i opinii innych – posłuchaj siebie. To najważniejszy głos w wyborze tego co po szkole, co dalej -> Twojej drogi przyszłości.

Jak ogarnąć swoją drogę w edukacji i zawodzie

Masz czasem wrażenie, że każdy czegoś od ciebie chce?

Rodzice: „Wybierz coś konkretnego!”
Nauczyciele: „To ważna decyzja na całe życie!”
Internet: „Zostań milionerem przed 25-tką!”

Spokojnie😇
Nie musisz wiedzieć wszystkiego od razu. Ale warto mieć coś, co cię prowadzi. I to coś masz – swój wewnętrzny GPS. Brzmi trochę jak z filmu sci-fi? A jednak, to twoje najważniejsze narzędzie na drodze do sensownego życia, szkoły i pracy.

1. TWÓJ GŁOS – kto tu właściwie decyduje?

Każdy ma w sobie taki cichy głos. Nie ten, który mówi „musisz być lekarzem, bo to dobra kasa”. Ten drugi – który mówi ci:

✔️ „Lubię pomagać ludziom”

✔️ „Czuję flow, jak coś rysuję”

✔️ „Wkurza mnie, jak coś nie działa – chcę to naprawić”

To właśnie twój głos. I serio – warto go słuchać. Bo jeśli robisz coś tylko dlatego, że „tak trzeba”, to prędzej czy później wypalisz się jak stara bateria.

Zastanów się: Co byś robił, gdybyś nie bał się opinii innych?

2. POTRZEBY – twoje paliwo

Twój GPS nie pojedzie na sucho. Potrzebujesz paliwa. Czyli… rzeczy, które cię napędzają. To mogą być:

🔧 wyzwania i rozwój

💬 kontakt z ludźmi

🎨 kreatywność

🤝 poczucie, że to, co robisz, ma znaczenie

Nie chodzi o to, by wszystko było łatwe. Chodzi o to, żeby miało sens DLA CIEBIE.

Zadaj sobie pytanie: Co mnie nakręca, a co totalnie wysysa energię?

3. SENS – czyli po co to wszystko?

Nawet najlepszy GPS nic nie da, jeśli nie wiesz, dokąd chcesz dojechać. I nie – nie musisz znać konkretnego zawodu już dziś. Ale warto wiedzieć, co ma dla ciebie wartość. Co chcesz wnieść w świat?

Może chcesz pomagać innym. Może coś tworzyć. Może zmieniać system, który cię wkurza.
To są drogowskazy. To jest twój sens.

Zastanów się: Jakie problemy świata cię ruszają? W czym chcesz mieć wpływ?

PODSUMUJMY – jak ustawić swój GPS?

💡 Twój rozwój to proces, nie test do zdania.

💡 Zmieniasz się, twoje cele też mogą. I to okej!

💡 Warto co jakiś czas zrobić aktualizację mapy

3 turbo-proste pytania, które warto sobie zadawać:

1. 🧠 Czy to, co robię, jest naprawdę „moje”?
2. ⚡ Czy to mnie zasila, czy tylko męczy?
3. ❤️ Czy czuję w tym sens – choćby trochę?

Na koniec:

Nie ma jednej słusznej drogi. Są twoje wybory, twoje próby, twoje lekcje.
Twój wewnętrzny GPS nie zna całej trasy, ale… zna kierunek.
I to w zupełności wystarczy, żeby ruszyć.

Z poprzedniego artykułu wiesz już, że

Uczenie się to proces 🔃 zdobywania nowej wiedzy i umiejętności. W tym wpisie dowiesz się nieco więcej o budowie 🧠 mózgu, gdyż skupimy się na wybranych jego obszarach dzięki którym możliwe jest uczenie się.

Skuteczne przyswojenie nowych informacji odbywa się dzięki określonej aktywności umysłowej i przebiega 🏃‍♀w następujących krokach:

• odbiór informacji
• przetworzenie informacji
• zapamiętanie 💡 informacji, utworzenie wspomnienia

Odbiór informacji

Informacje docierają do naszego układu nerwowego za pomocą receptorów. To dzięki nim odbieramy bodźce które nas otaczają. Znajdują się one w naszej skórze, w jamie nosowej, na siatkówce oka, w uszach i na języku.

Przetworzenie informacji

Odebrane sygnały wędrują przez nasze ciało dzięki 📱komórkom nerwowym do mózgu, gdzie są przetwarzane.

Komórka nerwowa (neuron) buduje nasz układ nerwowy. Jest taka cwana, że może łączyć się z innymi neuronami tworząc sieci neuronów.

Zapamiętanie informacji, utworzenie wspomnienia

Mózg składa się z około stu miliardów neuronów. W miarę rozwoju mózg ulega zmianie. Zmianie ulegają nie tyle same neurony, ile sieć połączeń między nimi. Zdolność do tworzenia nowych połączeń między neuronami i modyfikowaniem już istniejących nazywamy neuroplastycznością. To właśnie ona jest kluczowa w zdobywaniu nowej wiedzy, dzięki niej możemy uczyć się przez całe życie, choć dzieci przyswajają wiedzę szybciej niż dorośli.

W mózgu wyróżniamy struktury i obszary które są szczególnie zaangażowane w procesy uczenia się

• Kora przedczołowa: to obszar znajdujący się w przedniej części mózgu. Pełni kluczową rolę w koncentracji oraz analizie nowych informacji i łączeniu faktów. Umożliwia nam świadome uczenie się.
• Hipokamp: struktura znajdująca się we wnętrzu mózgu, w okolicy naszych skroni. To on „przenosi” informacje z pamięci krótkotrwałej do pamięci długotrwałej dzięki czemu powstają wspomnienia. Warto dodać, że wspomnienia są przechowywane w różnych obszarach mózgu dzięki czemu uszkodzenie hipokampu nie wpływa na zapomnienie, ale może skutkować tym że będziemy mieli trudność z nauczeniem się nowych rzeczy.
• Z hipokampem współpracuje ciało migdałowate. Jest ono zaangażowane w konsolidację śladów pamięciowych – czyli proces przenoszenia świeżo nabytej wiedzy do pamięci długotrwałej. Jednak aby proces ten przebiegał sprawnie, niezbędny jest nam dobrej jakości sen. Dlatego pamiętaj, aby po sesji nauki zadbać o kilka godzin snu.
• Warto jeszcze wspomnieć o móżdżku. Choć móżdżek związany jest przede wszystkim z koordynacją ruchową, odgrywa też istotną rolę w uczeniu się rzeczy związanych z ruchem – np. nauką jazdy na rowerze czy pływania.  

Powszechny jest pogląd, że silne emocje pobudzają tworzenie trwałych wspomnień. Ten efekt nosi nazwę koncepcji pobudzenia emocjonalnego. Silne uczucia mogą powodować uwalnianie neuroprzekaźników i hormonów, co wzmacnia wspomnienie. Czyli im silniejsze emocje towarzyszą danemu przeżyciu lub nabywaniu wiedzy tym mocniejszy ślad pozostaje w naszej pamięci. To dlatego wydarzenia związane z dużym stresem lub radością często zostają w naszej pamięci na długo.

Podsumowanie 👩‍🏫

W zdobywaniu wiedzy i umiejętności niezbędne jest prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego. Poszczególne obszary w mózgu pozwalają Ci przetwarzać informacje oraz utrwalać je i przechowywać w pamięci długotrwałej. Pamiętaj, że im więcej zmysłów zaangażujemy podczas 📖 nauki, tym więcej połączeń powstanie w mózgu i nauka będzie skuteczniejsza. Na koniec dobra dawka snu i przepis na sukces gotowy.

Przypis

Campbell, Neil A., et al. Biologia. Poznań: Dom Wydawniczy REBIS, 2023.

Spitzer M. (2007). Jak uczy się mózg. Warszawa: PWN.

Beata Oelszlaeger-Kosturek, „Neurobiologiczne uwarunkowania uczenia się. Wybrane zagadnienia.” 2020, s 64-65

Uczenie się – myślę szkoła

Sformułowanie „uczenie się” 📚 w pierwszej kolejności przywołuje nam na myśl szkołę, salę lekcyjną, ławki i nauczyciela.

Proces zdobywania nowej wiedzy

Proces zdobywania nowej wiedzy i umiejętności rzadziej kojarzy nam się z dorosłymi ludźmi, pełniącymi różne role życiowe i pracującymi w różnych zawodach. Współcześnie jednak życie nie opiera się już na sztywnym podziale między okresem nauki (szkoła w młodości) i etapem jej zastosowania (praca w życiu dorosłym).

Uczenie się jest instrukcją obsługi 🌍 świata

Pomaga nam go zrozumieć i poruszać się po nim. Bez zdobycia instrukcji trudniej będzie nam radzić sobie z codziennymi wyzwaniami w pracy i społeczeństwie. Człowiek uczy się przez całe życie, nawet gdy dawno jest już poza 🧱 murami szkoły.

🤔 Zastanów się

• Czego nauczyłeś/aś się w ostatnim czasie?
• Jak dużo już wiesz?

Nie chodzi tylko o nowe informacje, które przyswoił Twój 🧠 mózg

Warto zdać sobie sprawę, że zdobywanie informacji o otaczającym nas świecie (o tym jak co działa) jest pracą samą w sobie. Wszystko zawdzięczamy postępowi cywilizacyjnemu i rozwojowi techniki.

Szkoła nie będzie w stanie nauczyć ludzi wszystkiego

Ivan Illich, filozof edukacji, w swoich tezach przestrzegał, że tradycyjna szkoła nie będzie w stanie nauczyć ludzi wszystkiego co będzie im niezbędne w dorosłym zawodowym życiu. Dlatego uczyć 👩‍🎓 będziemy się całe życie, czy tego chcemy czy nie.

Uczyć się – ale po co?

Naturalna konsekwencja życia

Amerykański psycholog poznawczy Don Norman powiedział kiedyś, że nie da się odgrywać ważnej roli w świecie bez wystarczającej wiedzy w dziedzinie, którą wybraliśmy lub która wybrała nas. Uczenie się jest po prostu naturalną konsekwencją życia.

🫣 Brzmi przygnębiająco?

⬅ To z innej strony

Profesor Manfred Spitzer badający wpływ uczenia się na życie ludzi, uważa, że za odczuwanie przyjemności i zadowolenia odpowiada to samo jądro podstawne 🧠 mózgu (jądro półleżące), które umożliwia sprawne zdobywanie wiedzy.

Wniosek

Poczucie szczęścia i uczenie się są mocno połączone w tych samych częściach naszego umysłu.

Jest jednak 🎣 haczyk

Musimy widzieć sens w zdobywaniu informacji. Warto zatem w chwili kryzysu motywacji zadać sobie pytanie: Dlaczego chcę lub potrzebuję się tego nauczyć?

Powody mogą być różne:

• od praktycznego 📝 „aby zdać i otrzymać na konkretną ocenę z danego przedmiotu w szkole”
• przez chęć poszerzenia perspektyw zawodowych obecnie lub w przyszłości
• aż po satysfakcję z osiągnięcia wytyczonego celu i zrozumienia jak działa świat, w którym żyjemy.

Przykład

Ucząc się języków obcych masz możliwość porozumiewania się z ludźmi w innym języku lub oglądania filmów i czytania książek w oryginale.

Własna inicjatywa

Samo uczenie się, czy to wynikające z obowiązku szkolnego czy z własnej inicjatywy, ma konkretne korzyści

Najważniejsze z nich:

• rozwój umysłowy – poprawa pamięci i koncentracji
• poszerzanie wiedzy i umiejętności
• zwiększona pewność siebie 💪 – śmielsze podejmowanie działań
• satysfakcja z osiągniętego celu
• spełnione marzenia 🎉

Podsumowując

W dzisiejszym świecie, w którym zachodzą nieustanne zmiany, uczenie się jest nieodłącznym elementem naszej codzienności. Aby proces ten przebiegał efektywnie warto odnaleźć w tym sens dla nas samych lub dla świata. Pamiętajmy też, że uczenie się przynosi mnóstwo korzyści oraz może być źródłem szczęścia.